ارزیابی ژئوشیمیایی و زیست محیطی فلزات سنگین در خاک های حاصل از شیست های گرگان

نویسندگان

  • حبیب اله قاسمی دانشیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
  • مجتبی گراوند کارشناس ارشد زمین شناسی زیست محیطی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
چکیده مقاله:

در این مقاله، نقش مجموعه دگرگونی گرگان به عنوان منبع زمین­زادی فلزات سنگین، در خاک­های نواحی جنوبی گرگان و کردکوی، مورد بررسی قرار گرفته است. به همین دلیل، برخی از پارامترهای مهم شیمیایی خاک از قبیل pH, EC و CEC، و همچنین غلظت فلزات سنگین در 14 نمونه­ خاک و 6 نمونه سنگ بررسی و تفسیر شده است. برای این هدف، ضریب غنی شدگی، شاخص زمین‌انباشتگی، ضریب آلودگی و درجه آلودگی خاک به عناصر As، Cd، Co، Cr، Cu، Mn، Mo، Pb، V و Fe، مورد مطالعه قرار گرفته است. از روش­های آماری چندمتغیره، شامل همبستگی پیرسون، آنالیز خوشه­ای و تحلیل مؤلفه اصلی برای بررسی همبستگی­ها و روابط پاراژنزی استفاده شده است. نتایجنشان می­دهند که مقدار میانگین آهن (80503 پی­پی­ام) بالاتر از حد بیشینه مجاز (پی­پی­ام 70000) و نزدیک به حد آستانه (پی­پی­ام 100000) است. همچنین، مقدار میانگین وانادیم (165 پی­پی­ام) نیز بالاتر از حد بیشینه مجاز (150 پی­پی­ام) ولی بسیار کمتر از حد آستانه (450 پی­پی­ام) می­باشد. مقادیر میانگین کروم، نیکل، کبالت و مس در حد مقادیر زمینه و مقادیر سرب، آرسنیک، مولیبدن و کادمیم، کمتر از مقادیر زمینه هستند. محاسبه ضریب غنی­شدگی نشان می­دهد که آرسنیک و آهن در خاک این مناطق از غنی­شدگی متوسط برخوردارند. آهن با شاخص زمین‌انباشتگی 14/0، غیرآلاینده تا اندکی آلاینده به‌شمار می‌رود. افزون بر این، ضرایب آلودگی آهن، وانادیم و کبالت در حد پایین بوده و در مجموع، خاک این مناطق از نظر کیفیت زیست­محیطی در گروه مناطق فاقد آلودگی یا با آلودگی بسیار ضعیف، طبقه­بندی می­شود. نتایج حاصل از تحلیل­های آماری داده­های فلزات سنگین نشان می­دهند که غلظت این عناصر در خاک­های مشتق از شیست­های پلیتی به‌ویژه در دره توسکستان در حد کمترین میزان و در خاک­های مشتق از سنگ­های با ترکیب بازیک نظیر دره ناهارخوران، در حد بیشترین میزان است. این نتایج، بیانگر منشأ طبیعی زمین­زادی فلزات سنگین و نقش ترکیب شیمیایی سنگ­های مجموعه دگرگونی گرگان در ورود آنها به خاک­های منطقه است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی ژئوشیمیایی و زیست محیطی فلزات سنگین در خاک منطقه رباط سفید (جنوب مشهد)

محدوده رباط سفید واقع در مسیر جاده مشهد به تربت­حیدریه توسط رخنمون­های افیولیتی به شدت سرپنتینیتی شده احاطه شده است که می­توانند به عنوان منشا زمین­زاد آلودگی منابع خاک منطقه به فلزات سنگین در نظر گرفته شود. با توجه به اهمیت موضوع در مقاله حاضر به بررسی و ارزیابی فلزات سنگین در منابع خاک منطقه رباط سفید پرداخته شده است. به همین دلیل غلظت فلزات سنگین در 11 نمونه خاک بررسی و تفسیر شده است...

متن کامل

ارزیابی زیست محیطی آلودگی خاک منطقه فرومد به فلزات سنگین با استفاده از استخراج ترتیبی

عواملی از قبیل استخراج منابع معدنی و معدنکاری باعث ایجاد آلودگی منابع خاک به فلزات سنگین می گردد. در این تحقیق نمونه‌های رسوب برداشت شده از منطقه معدنی کرومیت فرومد با استفاده از روش استخراج ترتیبی، فلزات سنگین مورد بررسی قرار گرفت تا منشا این فلزات در رسوبات منطقه مشخص گردد. آنالیز نمونه های خاک نشان داد،غلظت عناصر کروم و نیکل در رسوبات منطقه بالاتر از مقدار آن در شیل جهانی می باشد. نقشه توزیع...

متن کامل

ارزیابی توزیع زیست محیطی فلزات سنگین در رسوبات رودخانه دوهزار با استفاده از شیوه های آماری چند متغیره و شاخص های زیست محیطی

رسوبات رودخانه دو هزار تنکابن حاوی مقادیر فلزات سنگین بالایی بوده و به این منظور، رسوبات این رودخانه، برای تعیـین غلظت فلزات سنگین و شدت آلودگی، تحت  آنالیز شیمیایی واقع شدند. در واقع، هدف این پژوهش، ارزیابی میزان آلودگی فلـزات سـنگین   As ،Pb ،Ni <strong...

متن کامل

ارزیابی و پهنه بندی خطر زیست محیطی فلزات سنگین خاک با استفاده از شاخص‏های آلودگی در اراضی زراعی جنوب تهران

فلزات سنگین گروهی از عناصر هستند که در غلظت‏های بالاتر از حدود استانداردهای زیست محیطی به عنوان آلاینده شناخته می‏شوند. شاخص‏های آلودگی امکان مقایسه بین آلودگی ناشی از فلزات سنگین مختلف  ناشی از فعالیت‏های انسانی را فراهم می‏نمایند. لذا این تحقیق به منظور ارزیابی و تهیه نقشه‏های پراکنش مکانی خطر زیست محیطی فلزات سنگین با استفاده از شاخص‏های آلودگی در اراضی زراعی جنوب تهران انجام شد. در این تحقی...

متن کامل

کاربرد روش های آماری چند متغیره و شاخص های زیست محیطی در ارزیابی توزیع فلزات سنگین

تکنیک های آماری چند متغیره مانند تجزیه ضریب همبستگی، تجزیه مولفه­های اصلی و تجزیه خوشه­ای برای غلظت کل فلزات سنگین در خاک­های اطراف مجتمع مس سرچشمه که یکی از بزرگترین معادن مس میوسن جهان می­باشد به کار گرفته شد. تعداد 100 نمونه خاک سطحی از خاک های اطراف معدن و مجتمع فرآوری، برداشت و با استفاده از روش هضم چهار اسید و به کمک دستگاه (icp-oes) غلظت کل فلزات سنگین اندازه­گیری گردید. شاخص­های زمین­ان...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 22  شماره 86

صفحات  35- 46

تاریخ انتشار 2012-11-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023